چرا باید فرم فاکتور مادربرد رو بشناسیم؟

وقتی می‌خوای یه سیستم جدید ببندی یا مادربردی رو تعویض کنی، یکی از چیزهایی که خیلی وقتا نادیده گرفته میشه، فرم فاکتور مادربرده. خیلی ساده بگم: فرم فاکتور یعنی اندازه و شکل کلی مادربرد که تعیین می‌کنه داخل چه کیس‌هایی جا می‌گیره، چند اسلات داره و چقدر قابلیت ارتقاء بهت می‌ده.

اگه فرم فاکتور اشتباهی انتخاب کنی، ممکنه مادربردت توی کیس جا نشه یا به تعداد پورت‌هایی که نیاز داری دسترسی نداشته باشی. پس با من همراه باش تا کامل با انواع فرم فاکتور مادربرد آشنا بشی.

فرم فاکتور مادربرد چیست؟

فرم فاکتور (Form Factor) یعنی استاندارد ابعاد، شکل، و موقعیت جایگاه‌های قطعات روی مادربرد. این مشخص می‌کنه که:

• مادربرد چقدر بزرگه

• داخل چه نوع کیس‌هایی جا می‌گیره

• چند اسلات رم و PCIe داره

• چقدر قابلیت ارتقاء در اختیار شما می‌ذاره

فرم فاکتور هم از نظر فیزیکی مهمه (که داخل کیس جا بشه)، هم از نظر امکانات فنی (تعداد پورت و اتصالات).

انواع فرم فاکتور مادربرد و ویژگی‌های هرکدام

1. ATX (Advanced Technology Extended)

• اندازه: حدود 30×24 سانتی‌متر

• بیشترین امکانات و اسلات‌ها

• مناسب برای گیمینگ، رندر، حرفه‌ای‌ها

• معمولاً 4 اسلات رم، چند پورت PCIe، و قابلیت‌های توسعه زیاد داره

• نیاز به کیس‌های متوسط تا بزرگ (Mid Tower یا Full Tower)

2. Micro-ATX (mATX)

• اندازه: حدود 24×24 سانتی‌متر

• کمی جمع‌وجورتر از ATX

• معمولاً 2 یا 4 اسلات رم و کمتر از ATX پورت داره

• مناسب برای سیستم‌های خانگی، گیمینگ اقتصادی و اداری

• قابل نصب در اکثر کیس‌های Mid Tower و بعضی Mini Towerها

3. Mini-ITX

• اندازه: حدود 17×17 سانتی‌متر

• کوچک‌ترین فرم فاکتور رایج

• معمولاً فقط 2 اسلات رم، یک اسلات PCIe

• مناسب برای سیستم‌های جمع‌وجور، HTPC و کیس‌های کوچک

• محدودیت در ارتقاء، ولی عالی برای سیستم‌های سبک و کم‌جا

مقایسه فرم فاکتورها از نظر امکانات و قابلیت ارتقاء

چه فرم فاکتوری برای من مناسبه؟

اگه گیمری و دنبال ارتقاء آینده هستی:

ATX بهترین انتخابه. فضای کافی، پورت‌های بیشتر، و پشتیبانی از چند کارت گرافیک.

اگه سیستم جمع‌وجور ولی کارآمد می‌خوای:

Micro-ATX برات مناسبه. امکانات قابل‌قبول با قیمت کمتر.

اگه دنبال سیستم سبک و کم‌جا هستی:

Mini-ITX انتخاب خوبیه. مخصوص کیس‌های کوچک، اما باید بدونی محدودیت در ارتقاء داری.

تاثیر فرم فاکتور بر انتخاب کیس و قطعات

باید حتماً فرم فاکتور مادربردت با کیس سازگار باشه. مثلاً:

• نمی‌تونی مادربرد ATX رو داخل کیس Mini Tower جا بدی

• مادربرد Mini-ITX توی کیس Full Tower جا میشه، ولی فضای اضافی زیادی خالی می‌مونه

• همیشه مشخصات کیس رو بخون تا ببینی از چه فرم فاکتورهایی پشتیبانی می‌کنه

همچنین بعضی خنک‌کننده‌های بزرگ فقط توی کیس‌های مخصوص فرم فاکتورهای بزرگ جا می‌گیرن.

جمع بندی

فرم فاکتور یه چیز ساده ولی حیاتی در انتخاب مادربرده. اگه اشتباه انتخاب کنی، ممکنه با محدودیت‌های زیادی روبرو بشی. پس اول نیاز خودتو بشناس، بعد فرم فاکتور مناسب رو انتخاب کن. یادت نره که این انتخاب روی کیس، تهویه، ارتقاء و حتی قیمت سیستم تأثیر مستقیم داره.