نشانه های خرابی پاور کامپیوتر در سال 2025

پاور یا منبع تغذیه کامپیوتر (PSU) مثل قلب سیستم عمل می‌کنه. هر مشکل کوچیکی در اون می‌تونه باعث بروز خطاهای عجیب یا حتی سوختن قطعات گرون‌قیمت مثل کارت گرافیک و مادربرد بشه. خیلی وقت‌ها کاربران تصور می‌کنن مشکل از CPU یا GPU هست، اما درواقع پاور دچار افت ولتاژ یا خرابی داخلی شده. در این مقاله از فروشگاه خرید کامپیوتر لیان سیستم یاد می‌گیریم نشانه های خرابی پاور کامپیوتر چیه، چطور تستش کنیم و چه نکاتی برای جلوگیری از آسیب باید رعایت بشه.

پاور چطور کار می‌کند؟

پاور برق شهری (AC) رو به جریان مستقیم (DC) در ولتاژهای مختلف (3.3V، 5V، 12V) تبدیل می‌کنه و بین قطعات تقسیم می‌کنه.اگر یکی از این ولتاژها دچار نوسان یا قطعی بشه، کل سیستم ناپایدار می‌شه. برای همین، خرابی پاور معمولاً با علائم پراکنده خودش رو نشون می‌ده — نه با سوختن ناگهانی.

نشانه های خرابی پاور کامپیوتر

یکی از واضح‌ترین نشانه های خرابی پاور کامپیوتر خاموش شدن ناگهانی سیستم است.
اگر سیستم بدون هیچ هشدار یا خطایی خاموش شد و بعد از چند ثانیه دوباره روشن شد (یا اصلاً روشن نشد)، احتمال خرابی پاور زیاد است.

دلایل فنی:

• افت ولتاژ در ریل 12 ولت (V12)

• ناتوانی در تأمین جریان کافی برای CPU/GPU

• خرابی خازن‌های داخلی

ریست شدن تصادفی (Random Restart)

اگر هنگام اجرای بازی یا رندر سنگین ناگهان سیستم ریست می‌شود، ممکن است پاور کامپیوتر توان خروجی کافی نداشته باشد.

🔋 مثال واقعی:
کارت گرافیک RTX 4070 Ti در حالت لود کامل ممکن است تا 300 وات برق نیاز داشته باشد. اگر پاور ضعیف باشد، سیستم خاموش یا ریست می‌شود.

صدای غیرعادی از پاور

صدای “ویز” یا “جیر جیر” (Coil Whine) از داخل پاور معمولاً نشانه نوسان جریان یا خرابی خازن‌هاست.
اگر این صداها در زمان اجرای برنامه‌های سنگین بیشتر می‌شود، احتمال خرابی بخش تنظیم ولتاژ بالاست.
صدای فن هم می‌تواند نشانه باشد — مخصوصاً اگر فن پاور دائم با دور بالا کار کند یا از کار بیفتد.

بوی سوختگی یا داغی بیش از حد

اگر از پشت کیس بوی خاصی مثل پلاستیک سوخته یا الکترونیک سوخته حس کردی، فوراً سیستم را خاموش کن.
این بوی ناشی از سوختن ترانزیستور یا خازن داخلی پاور است. ادامه‌ی کار ممکن است به مادربرد و کارت گرافیک آسیب بزند.

صفحه آبی (Blue Screen) یا هنگ‌های بی‌دلیل

خیلی از ارورهای ویندوز مثل:

“Power Supply Failure”
“Driver Power State Failure”
“Kernel Power Error”

مستقیماً به مشکلات پاور مربوط می‌شن. وقتی ولتاژها ناپایدار باشن، CPU و RAM داده‌ها رو اشتباه پردازش می‌کنن و سیستم هنگ می‌کنه.

فن پاور نمی‌چرخد

اگر پاور روشن است ولی فن آن حرکت نمی‌کند، احتمالاً مدار کنترل حرارت یا خود فن خراب شده است.
در پاورهای جدید، فن فقط زمانی فعال می‌شود که دما از حد خاصی بالاتر برود (حالت Zero RPM).
اما اگر فن حتی پس از اجرای بازی‌های سنگین نچرخید، باید بررسی شود.

برق نوسانی یا سوختن فیوز برق منزل

اگر هنگام روشن کردن سیستم فیوز می‌پرد یا برق خانه نوسان می‌کند، پاور دچار اتصال داخلی است و باید فوراً تعویض شود.

چطور پاور خراب را تست کنیم؟

بعد از مشاهده ی نشانه های خرابی پاور کامپیوتر، باید از چند روش از پاور تست کرفته شود که در ادامه به طور کامل توضیح خواهیم داد.

تست دستی با Paper Clip (سیم اتصال کوتاه)

1. کابل برق را به پاور وصل کن ولی به مادربرد نه.

2. یک گیره فلزی (Paper Clip) بین پایه سبز و یکی از پایه‌های سیاه در کانکتور 24 پین بگذار.

3. اگر فن پاور شروع به چرخش کرد، پاور روشن می‌شود.
   اما این فقط نشان می‌دهد پاور روشن می‌شود، نه اینکه سالم است.

تست دقیق با مولتی‌متر

با استفاده از مولتی‌متر دیجیتال می‌توان ولتاژ خروجی هر ریل را اندازه‌گیری کرد.

اگر هر مقدار خارج از این محدوده بود، پاور خراب است.

روش 3: نرم‌افزارهای مانیتورینگ

نرم‌افزارهایی مثل HWMonitor یا AIDA64 می‌تونن ولتاژهای پاور رو از طریق مادربرد بخونن.
اگر نوسانات زیاد یا افت ولتاژ شدید دیدی (مثلاً از 12V به 11.3V)، پاور نیاز به تعویض دارد.

دلایل اصلی خرابی پاور کامپیوتر

پاور کامپیوتر معمولاً بدون دلیل نمی‌سوزه. عوامل مختلفی باعث خرابی زودرسش می‌شن که خیلی‌هاش به شرایط محیطی و کیفیت ساخت مربوطه.

نوسانات برق شهری

بزرگ‌ترین دشمن پاور، نوسانات ولتاژ و قطع و وصل برق است.
وقتی برق به‌صورت ناگهانی قطع و وصل می‌شود، خازن‌ها شوک الکتریکی دریافت می‌کنند و به‌مرور می‌سوزند.

🔹 راه‌حل: استفاده از محافظ ولتاژ یا UPS با تنظیم خودکار (AVR)

استفاده از پاور بی‌کیفیت

خیلی از کاربران موقع خرید سیستم، بودجه‌ی کمی برای پاور می‌ذارن.
اما واقعیت اینه که پاور ارزان و بی‌نام و نشان ممکنه قاتل سیستم شما باشه.
چنین پاورهایی معمولاً توان واقعی پایین‌تری دارن و در تست لود کامل، ولتاژ ناپایدار تولید می‌کنن.

🔹 نکته سئویی: همیشه دنبال پاور با گواهی 80 Plus Bronze، Gold یا Platinum باش.

گرد و غبار و دمای بالا

تجمع گرد و خاک روی فن یا خازن‌ها باعث داغ شدن بیش از حد می‌شه.
دماهای بالای ۶۰ درجه عمر پاور رو به شدت کاهش می‌ده.

🔹 راه‌حل: هر ۶ ماه یک‌بار کیس و پاور رو با هوای فشرده یا اسپری باد مخصوص تمیز کن.

اضافه‌بار (Overload)

وقتی کارت گرافیک جدید نصب می‌کنی ولی پاور ضعیف‌تر از نیاز سیستمه، مدارهای داخلی پاور تحت فشار قرار می‌گیرن و به‌مرور می‌سوزن.

📊 مثال واقعی:
سیستمی با RTX 4070 Ti و Ryzen 7 حداقل به پاور 750 وات با گواهی Gold نیاز داره.
اگر از پاور 500 وات معمولی استفاده بشه، احتمال افت ولتاژ یا سوختن پاور خیلی بالاست.

چطور از خرابی پاور جلوگیری کنیم؟

همیشه پاور رو با توان بیشتر از نیاز سیستم انتخاب کن

پیشنهاد استاندارد اینه که حداقل 20% توان اضافه‌تر از مصرف کل سیستم داشته باشی.
یعنی اگر کل سیستم 500 وات مصرف داره، پاور 600 وات انتخاب کن.

از برندهای معتبر استفاده کن

برندهایی مثل Corsair، Seasonic، Cooler Master، EVGA، DeepCool، Thermaltake و ASUS ROG کیفیت بالایی دارن.

🔹 نکته: اگر سیستم گیمینگ داری، مدل‌هایی مثل
Corsair RM750x یا Cooler Master MWE Gold 750 گزینه‌های فوق‌العاده‌ای هستن.

دمای محیط و تهویه کیس رو کنترل کن

حرارت دشمن اصلی پاوره.
فن کیس باید جریان هوا رو از جلو به عقب هدایت کنه تا پاور در پایین کیس داغ نشه.

از محافظ برق و UPS استفاده کن

UPS نه‌تنها از پاور در برابر نوسانات برق محافظت می‌کنه، بلکه زمان خاموشی برق هم چند دقیقه سیستم رو روشن نگه می‌داره تا با خیال راحت Shutdown کنی.

هر ۲ سال یک‌بار پاور رو تست کن

حتی اگر سیستم سالم کار می‌کنه، سالی یک‌بار با نرم‌افزار HWMonitor ولتاژها رو بررسی کن.
افت ولتاژ نشانه‌ی شروع خرابی خازن‌هاست.

چطور پاور جایگزین مناسب انتخاب کنیم؟

وقتی متوجه خرابی پاور شدی، وقتشه یه مدل مناسب‌تر بخری.
در ادامه چند نکته‌ی فنی برای انتخاب پاور جدید آوردم:

توان خروجی واقعی (Real Wattage)

توان واقعی باید متناسب با کارت گرافیک و CPU انتخاب بشه.
برای مثال:

گواهی راندمان (80 Plus)

هر پاوری که گواهی 80 Plus داشته باشه، انرژی رو بهینه‌تر مصرف می‌کنه و گرمای کمتری تولید می‌کنه.
سطوح گواهی از پایین به بالا به ترتیب عبارتند از:

White → Bronze → Silver → Gold → Platinum → Titanium

نوع کابل‌کشی (ماژولار یا غیرماژولار)

پاورهای ماژولار کابل‌های جداشونده دارن و برای اسمبل تمیز و گردش هوای بهتر عالی‌ان.
اگر کیس کوچیک داری یا می‌خوای کابل‌منیجمنت تمیزی داشته باشی، پاور ماژولار بهترین انتخابه.

ریل 12 ولت قدرتمند

بیشتر توان سیستم از ریل 12 ولت تأمین می‌شه (برای CPU و GPU).
پاورهایی با تک‌ریل 12V قوی‌تر از چندریل ضعیف هستن.

جمع‌بندی

خرابی پاور همیشه به‌صورت ناگهانی اتفاق نمی‌افته؛ معمولاً با علائمی مثل خاموش شدن ناگهانی، صدای غیرعادی یا ناپایداری سیستم شروع می‌شه.
اگر این نشونه‌ها رو دیدی، سریع‌تر تست کن و در صورت نیاز پاور رو تعویض کن.

👉 همیشه یادت باشه:
پاور خوب یعنی امنیت کل سیستم.
حتی اگر کارت گرافیک RTX داری، ولی پاور ضعیف، کل سرمایه‌ات در خطره.